Ostatnio Ministerstwo Finansów potwierdziło, że tzw. ogólna klauzula o unikaniu opodatkowania, która ma wejść w życie od 1 stycznia 2016 r., będąca obecnie w fazie uzgodnień na etapie Rady Ministrów, będzie stosowana również do oceny skutków podatkowych zdarzeń sprzed tej daty.

stycznia 2016 r. Ministerstwo Finansów interpretuje to postanowienie w ten sposób, iż klauzula znajdzie zastosowanie, jeżeli określone zdarzenie wystąpiło wprawdzie przed 2016 r., ale jego skutki podatkowe rozciągają się na kolejne lata. Przykładem takich skutków są np. odpisy amortyzacyjne.

Naszym zdaniem taka interpretacja jest jednak niedopuszczalna. Trudno bowiem wymagać od podatników, aby dokonując transakcji gospodarczych brali pod uwagę brzmienie przepisów, które wejdą w życie w przyszłości i których ostateczne brzmienie nie zostało jeszcze ustalone. Gdyby zaakceptować podejście Ministerstwa doszłoby do ewidentnego stosowania prawa wstecz, co zwłaszcza w przypadku tak wrażliwego obszaru jak prawo podatkowe, nie powinno mieć miejsca. W konsekwencji istnieją istotne argumenty przemawiające za tym, żeby stanowisko Ministerstwa zostało zakwestionowane przez sądy administracyjne.

Można jedynie podejrzewać, że celem Ministerstwa jest nie tyle faktyczne stosowanie klauzuli do zdarzeń sprzed jej wejścia w życie, ile zasiania wśród podatników już dziś wątpliwości czy warto przeprowadzać transakcje, które wiążą się z jakimkolwiek ryzykiem podatkowym. Takie podejście wpisuje się w rolę, jaką przedstawiciele Ministerstwa Finansów przewidują dla klauzuli, a mianowicie ‘odstraszanie’ podatników od transakcji optymalizacyjnych. Jak widać Ministerstwo wychodzi z założenia, że do ‘straszenia’ równie dobrze służy klauzula obowiązująca, jak i dopiero planowana.

Jakub Prusiński
j.prusinski@sadkowskiiwspolnicy.pl
Dział Międzynarodowego Planowania Podatkowego
Sadkowski i Wspólnicy