W Dzienniku Ustaw z dnia 27 października 2015 r., pod poz. 1712 została opublikowana ustawa z dnia 9 października 2015 r. o wykonywaniu Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Stanów Zjednoczonych Ameryki w sprawie poprawy wypełnienia międzynarodowych obowiązków podatkowych oraz wdrożenia ustawodawstwa FATCA, która wchodzi w życie z dniem 1 grudnia 2015 r.

Ustawa ma stanowić podstawę prawną do przekazywania przez instytucje finansowe właściwemu organowi polskiej administracji podatkowej informacji nt. rachunków prowadzonych w Polsce dla rezydentów podatkowych USA, m.in. informacji o saldach na tych rachunkach i dokonywanych na nich obrotach. Polsko-amerykańska umowa międzyrządowa, która weszła w życie 1 lipca 2015 r., przewiduje natomiast przekazywanie informacji uzyskanych w taki sposób przez polskie władze podatkowe amerykańskim służbom podatkowym (IRS). Na zasadzie wzajemności amerykańska administracja będzie przekazywała polskim organom podatkowym informacje nt. rachunków prowadzonych przez instytucje finansowe w USA dla polskich rezydentów. Przyjęcie powyższych aktów oznacza, że Polska będzie mogła efektywnie uczestniczyć w automatycznej wymianie informacji podatkowych.

Automatyczna wymiana informacji jest kluczowym elementem przeciwdziałania procederowi ukrywaniu nieopodatkowanych dochodów, a tym samym uchylania się od opodatkowania. Skalę nieefektywności dotychczasowego systemu opartego wyłącznie na wymianie informacji podatkowych „na wniosek” unaoczniły skandale związane z kradzieżą i ujawnieniem tajnych informacji dotyczących zagranicznych klientów szwajcarskich banków. Brak efektywności tego systemu wynikał przede wszystkim z konieczności poprzedzenia wniosku o udzielenie wymaganych informacji uprzednią identyfikacją podatnika potencjalnie uchylającego się od opodatkowania.

Rozwiązania USA w kwestii wymiany informacji stały się impulsem dla projektów wdrażanych w wymiarze globalnym przez państwa zrzeszone w G20/OECD oraz w wymiarze regionalnym przez Unię Europejską. Owocem prac prowadzonych na forum OECD stało się podpisanie 29 października 2014 r. przez kilkadziesiąt państw określanych mianem early adopters wielostronnego porozumienia w sprawie automatycznej wymiany informacji o rachunkach finansowych tzw. Multilateral Competent Authority Agreement (MCAA). Unijna inicjatywa skutkowała natomiast przyjęciem komplementarnej do uzgodnień OECD dyrektywy Rady UE 2014/107/UE z dnia 9 grudnia 2014 r. zmieniająca dyrektywę 2011/16/UE w zakresie obowiązkowej automatycznej wymiany informacji w dziedzinie opodatkowania.

Wdrożenie w Polsce postanowień unijnej dyrektywy, jak również umożliwienie stosowania wspólnego standardu wymiany informacji OECD (Common Reporting Standard) ma nastąpić w drodze ustawy o obowiązkowej automatycznej wymianie informacji w dziedzinie opodatkowania, której projekt został 29 września 2015 r. skierowany do konsultacji społecznych.

Globalny charakter automatycznej wymiany informacji oznacza, że polscy podatnicy nie będą mogli dłużej liczyć na przywilej poufności wobec krajowych organów podatkowych niezależnie od tego, na rachunku instytucji którego kraju zdeponowany będzie ich majątek. Powyższe zmiany w krajowym i międzynarodowym porządku prawnym mają szczególnie istotne znaczenie dla podatników, którzy „optymalizowali” opodatkowanie swoich dochodów nie poprzez legalne rozwiązania prawnopodatkowe lecz wyłącznie w oparciu o „zaufanie” do zagranicznej tajemnicy bankowej.

Piotr Dąbrowski
p.dabrowski@sadkowskiiwspolnicy.pl
Dział Międzynarodowego Planowania Podatkowego
Sadkowski i Wspólnicy