Rząd pracuje obecnie nad nowelizacją ustaw o podatkach dochodowych (PIT i CIT), stosowny projekt znajduje się na stronie internetowej Rządowego Centrum Legislacji. Projekt ten zawiera zasady jednego ze sztandarowych pomysłów rządu, tj. obniżenia CIT z 19% do 15% dla małych firm oraz firm rozpoczynających działalność podlegających opodatkowaniu CIT. Celem jest „zwiększenie przedsiębiorczości Polaków, przede wszystkim ludzi młodych, dobrze wykształconych”. Analizując proponowane przez rząd rozwiązania można jednak mieć wątpliwości czy mogą się one przyczynić do osiągnięcia założonego celu.

Przede wszystkim należy wskazać, że osoby decydujące się na otworzenie własnej firmy w ogromnej większości przypadków wybierają najprostszą formę prawną prowadzenia takiej działalności, a więc jednoosobową działalność gospodarczą na podstawie wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG). Jeżeli osoby te chcą prowadzić działalność gospodarczą w formie spółki to zazwyczaj wybierają formę spółki osobowej (np. jawnej lub komandytowej). W konsekwencji ilość osób rozpoczynających prowadzenie działalności gospodarczej i decydujących się na spółkę kapitałową (np. spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, w skrócie sp. z o.o.) jest względnie niewielka.

Zazwyczaj decyzja o prowadzeniu działalności gospodarczej w formie spółki z o.o. zapada w sytuacji, kiedy znaczna skala już istniejącego biznesu uzasadnia taką zmianę. W myśl jednak proponowanych przepisów opodatkowanie stawką 15% ma zostać ograniczone do spółek, których roczne obroty są nie większe niż 1.200 tys. euro. W efekcie może się okazać, że osoby prowadzące niewielki biznes nie są zainteresowane spółką z o.o. (nawet, gdy jest ona opodatkowana według stawki 15% CIT), a osoby, których biznes rośnie nie mają takiej możliwości. Dodatkowo, projekt ustawy przewiduje, że do stawki opodatkowania 15% nie będą uprawnione spółki powstałe np. z przekształcenia jednoosobowej działalności gospodarczej.

Prowadzenie działalności w formie spółki osobowej, oprócz tego, że może się wiązać z mniejszą ilością obowiązków natury formalnej w porównaniu do spółki z o.o., jest również korzystniejsze z podatkowego punktu widzenia. Wynika to stąd, że zyski wypracowane przez spółkę osobową są opodatkowane podatkiem dochodowym (PIT) tylko raz, u osoby fizycznej będącej jej wspólnikiem. W przypadku spółek podlegających CIT sytuacja jest inna. Zyski wypracowane przez taką spółkę podlegają opodatkowaniu CIT na poziomie spółki (obecnie 19%), a następnie – przy wypłacie dywidendy do osoby fizycznej będącej jej wspólnikiem – podlegają opodatkowaniu ponownie (znów 19%, tym razem jest to podatek PIT).

Zatem, w uproszczeniu, jeżeli spółka z o.o. wypracuje zysk w wysokości 100, to po uwzględnieniu opodatkowania CIT i PIT osoba fizyczna uzyska kwotę ok. 66. Realny ciężar podatkowy wyniesie więc aż 34% (jednoosobowa działalność gospodarcza i spółki osobowe – tylko 19%). Obniżenie stawki CIT z 19 do 15% nie zmieni w istotny sposób wyniku powyższych obliczeń. Oczywiście, jeżeli zyski wypracowane przez spółkę z o.o. nie będą wypłacane wspólnikom, lecz kumulowane w spółce, opodatkowanie zatrzyma się na 19% (po proponowanych przez rząd zmianach – 15%). Trudno jednak, aby takie rozwiązanie – zakładające brak możliwości wypłaty zysków ze spółki – satysfakcjonowało osoby fizyczne.

Niezależnie od powyższych wątpliwości co do skuteczności rozwiązań proponowanych przez rząd należy również wskazać, że inne propozycje zawarte w projekcie z pewnością nie są dla przedsiębiorców korzystne. Dotyczy to zwłaszcza zmian w zakresie opodatkowania aportów składników majątkowych do spółek podlegających opodatkowaniu CIT. Dotychczas, przy odpowiednim planowaniu, takie transakcje nie wiązały się z istotnym obciążeniem podatkowym. Po zmianie będą traktowane jak sprzedaż składnika majątkowego i tak też będą opodatkowane. Dodatkowo należy wskazać, że rząd rozważa również inne niekorzystne dla przedsiębiorców rozwiązania podatkowe, np. likwidację tzw. stawki liniowej (19%) dla przedsiębiorców.

Jakub Prusiński
j.prusinski@sadkowskiiwspolnicy.pl
Dział Prawa Handlowego i Obrotu Międzynarodowego
Sadkowski i Wspólnicy