1 marca 2019 r. wchodzi w życie Pakiet dla małych i średnich przedsiębiorstw (Pakiet MŚP) nowelizujący m.in. Kodeks Spółek Handlowych i Kodeks Cywilny. Zmiany dotyczą w szczególności osób prowadzących działalność gospodarczą w formie spółek kapitałowych. Poniżej przedstawiamy najważniejsze zmiany, jakie czekają przedsiębiorców w tym zakresie.

Zmiany w Kodeksie Spółek Handlowych

1. Dzień dywidendy

Zmiany w Kodeksie Spółek Handlowych polegają między innymi na doprecyzowaniu regulacji dotyczących wypłaty dywidendy, a w szczególności określania dnia dywidendy. Przypomnijmy, że dzień dywidendy to dzień, w którym należy posiadać udziały, aby zyskać prawo do dywidendy za poprzedni rok obrotowy. Nowa regulacja zakłada, że jeśli dzień dywidendy nie zostanie ustalony w uchwale zgromadzenia wspólników, za dzień dywidendy należy uznać dzień powzięcia uchwały o podziale zysku, a wypłata dywidendy powinna nastąpić niezwłocznie po dniu dywidendy (jeśli termin nie został określony przez zgromadzenie wspólników).

2. Zwrot zaliczki

Istotną zmianą jest również wprowadzenie obowiązku zwrotu przez wspólnika otrzymanej zaliczki na poczet dywidendy, jeśli spółka odnotowała stratę albo osiągnęła zysk w wysokości mniejszej od wypłaconych w danym roku obrotowym zaliczek. W pierwszym przypadku wspólnicy będą zobowiązani do zwrotu całości zaliczki, a w drugim przypadku zwrot  będzie dotyczył tylko części zaliczki przekraczającej zysk przypadający danemu wspólnikowi za dany rok obrotowy.

3. Złożenie rezygnacji przez jedynego członka zarządu

Nowelizacja reguluje też komu jedyny członek zarządu powinien złożyć rezygnację. Jasnym jest, że brak obsadzenia chociażby jednego mandatu członka zarządu powodowałoby utrudnienia w funkcjonowaniu całej spółki. Dlatego ustawodawca przewidział, że zgodnie z nowymi zasadami członek zarządu pozostający w powyższej opisanej sytuacji obowiązany będzie złożyć oświadczenie o rezygnacji wspólnikom przy jednoczesnym zwołaniu zgromadzenia wspólników. W takim przypadku rezygnacja jest skuteczna z dniem następującym po dniu, na który zwołano zgromadzenie wspólników.

4. Głosowanie w trybie samodzielnym

Dodatkowo wprowadzona została możliwość pisemnego głosowania w zakresie uchwał podejmowanych zgodnie z Kodeksem spółek handlowych na zwyczajnym zgromadzeniu wspólników. Przypomnijmy, że przed nowelizacją głosowanie pisemne nie było możliwe w wypadku podejmowania uchwał obejmujących: rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania zarządu z działalności spółki oraz sprawozdania finansowego za ubiegły rok obrotowy; powzięcie uchwały o podziale zysku albo pokryciu straty, jeżeli sprawy te nie zostały wyłączone spod kompetencji zgromadzenia wspólników; udzielenie członkom organów spółki absolutorium z wykonania przez nich obowiązków. Szerzej o tej kwestii w naszym artykule „Głosowanie w trybie pisemnym możliwe również przy podejmowaniu uchwał zwyczajnego zgromadzenia wspólników”.

5. Podział spółek – wstąpienie do procesu przez nabywcę części majątku

Od marca br. wprowadzona zostanie zasada automatycznego następstwa procesowego nabywcy części majątku spółki wydzielonej w wyniku podziału przez wydzielenie. Dotychczas, w myśl reguł kodeksu postępowania cywilnego, spółka nabywająca część majątku spółki dzielonej była zobowiązana do uzyskania zgody strony przeciwnej w celu wstąpienia do postępowania o prawo w miejsce spółki dzielonej. W wyniku nowelizacji wprowadzono nową normę szczególną. W konsekwencji, uzyskanie zgody na wstąpienie do procesu w powyższym przypadku nie będzie już wymagane.

6. Podział spółek – rozszerzenie odpowiedzialności za zobowiązania

Ponadto, rozszerzony zostanie katalog podmiotów odpowiedzialnych za zobowiązania przypisane spółce przejmującej lub spółce nowo zawiązanej podczas procesu podziału przez wydzielenie bądź rozdzielenie. Przypomnijmy, że regułą jest rozszerzenie odpowiedzialności za zobowiązania  przypisane w planie podziału spółce przejmującej bądź nowo zawiązanej na inne spółki uczestniczące w podziale. Regulacja ma na celu uniknięcie sytuacji, w której na niektóre spółki będą przekazane same aktywa, natomiast na inne (przeznaczone do upadłości) jedynie długi. W stanie sprzed nowelizacji kwestionowało się możliwość pociągnięcia do solidarnej odpowiedzialności spółki dzielonej ponieważ analizowany przepis nie uwzględniał expressis verbis takiej możliwości. Z dniem    1 marca 2019 r. w przepisie zostanie dodane, że  spółka dzielona będzie również odpowiedzialna za zobowiązania przydzielone spółkom przejmującym lub nowo zawiązanym.

Zmiany w Kodeksie Cywilnym

Z kolei w Kodeksie Cywilnym istotna dla przedsiębiorców zmiana dotyczy problematyki reprezentacji osób prawnych. Nowelizacja obejmuje wprowadzenie możliwości potwierdzenia czynności „fałszywego organu” tak jak jest to możliwe w przypadku „fałszywego pełnomocnika”. W stanie sprzed nowelizacji, rygor zawarcia umowy z osobą nieuprawnioną (nieumocowaną lub przekraczającą zakres umocowania) a podającą się za organ osoby prawnej, był bardzo daleko idący. Otóż, umowa zawarta z takim podmiotem była bezwzględnie nieważna. Osoba poszkodowana mogła domagać się zwrotu tego co przekazała osobie nieumocowanej w wykonaniu umowy oraz naprawienia szkody, ale nie miała możliwości doprowadzenia do sanacji dokonanej czynności prawnej.  Zmiana przepisu ma na celu zwiększenie ochrony obrotu i wprowadzenie możliwości potwierdzenia przez osobę prawną czynności dokonanej przez osobę nienależycie nieumocowaną. Nowa regulacja będzie miała zastosowanie także do stosunków i zdarzeń powstałych przed wejściem w życie nowelizacji.

Dla podsumowania należy wskazać, że powyższe zmiany to tylko niektóre z katalogu zmian przewidzianego pakietem MŚP. Wprowadzenie nowych regulacji jest odpowiedzą na praktykę obrotu i potrzebę rozstrzygnięcia niektórych wątpliwości interpretacyjnych.