W ostatnich kilku latach państwa Unii Europejskiej podjęły liczne działania, nakierowane na uszczelnienie systemu podatkowego. Działania te są podejmowane w kilku obszarach. Ich wspólną cechą jest stwarzanie podstaw do uzyskiwania informacji o zagranicznych dochodach rezydentów zainteresowanych państw i tym samym utrudnienie unikania opodatkowania w państwie rezydencji.

Dyrektywa o współpracy administracyjnej

Obecnie trwają prace nad nowelizacją dyrektywy 2011/16/UE o współpracy administracyjnej w dziedzinie opodatkowania. Dyrektywa ta przewiduje gromadzenie przez państwa UE danych o niektórych dochodach osiąganych na ich terytorium przez rezydentów innych państw członkowskich, a następnie przekazywanie tych danych władzom podatkowych tych państw. Co istotne, wymiana informacji odbywa się ‘automatycznie’ – dane są przesyłane cyklicznie bez potrzeby składania żądania przez zainteresowane państwo.

Obecnie dyrektywa obejmuje następujące dochody: wynagrodzenia za pracę, wynagrodzenia członków zarządu, emerytury, renty, niektóre dochody z produktów ubezpieczeniowych oraz dochody z nieruchomości. Zmieniona dyrektywa obejmie najpewniej również dochody z dywidend, aktywów pieniężnych a także informacje o saldach na rachunkach bankowych. Proponowane zmiany są oparte na rozwiązaniach przyjętych przez rząd Stanów Zjednoczonych i wdrażanych poprzez dwustronne umowy międzynarodowe (FATCA, skrót od tytułu ustawy Foreign Account Tax Compliance Act). Planuje się, że zasady wynikające ze zmienionej dyrektywy zostaną z czasem rozciągnięte także na wybrane państwa spoza UE.

Warto również zauważyć, że działania nakierowane na automatyczną wymianę informacji o dochodach rezydentów ze zrzeszonych państw są obecnie podejmowane na forum OECD.

Dyrektywa „Oszczędnościowa”

Już od 2005 r. obowiązują przepisy dyrektywy 2003/48/EC o opodatkowaniu odsetek od oszczędności (tzw. Dyrektywa Oszczędnościowa). Także ta dyrektywa przewiduje ‘automatyczną’ wymianę informacji – w zakresie odsetek – uzyskiwanych przez rezydentów państw UE w innym państwie UE.

Jakkolwiek sama Dyrektywa ma zastosowanie jedynie pomiędzy krajami członkowskimi UE, to na podstawie dwustronnych umów obowiązek przekazywania informacji o wypłacanych odsetkach został nałożony również na podmioty z innych państw, dotyczy to np. Wyspy Man, Jersey, Guernsey, Kajmanów, Andory oraz Monaco. Szczególne zasady dotyczą m.in. Szwajcarii.

W marcu 2014 r. państwa UE porozumiały się w kwestii zmian do tej dyrektywy. Rozszerzeniu ulegnie definicja odsetek, zostaną także wprowadzone specjalne zasady odnoszące się do tzw. podmiotów transparentnych podatkowo. Przewiduje się, że zmiany wejdą w życie od 2017 r. (jp)