Wiele korporacji wprowadza programy opcyjne, które uprawniają pracowników – spełniających określone warunki – do nabywania akcji tych korporacji za darmo, lub po cenie niższej od ceny rynkowej.

Jeżeli spółka, której akcje są nabywane ma siedzibę w państwie nienależącym do Unii Europejskiej ani Europejskiego Obszaru Gospodarczego, uczestnictwo w programie opcyjnym wiąże się z istotnymi kwestiami podatkowymi. Pierwsza z nich odnosi się do nabycia akcji – wartość rynkowa akcji otrzymanych za darmo lub nadwyżka rynkowej wartości akcji ponad zapłaconą ceną stanowi przychód podatkowy podlegający opodatkowaniu podatkiem PIT według stawki 19% (źródło: kapitały pieniężne).

Druga z nich wiąże się z momentem, kiedy akcje są sprzedawane w przyszłości – wówczas opodatkowaniu PIT według stawki 19% podlega różnica pomiędzy ceną sprzedaży (która powinna odpowiadać wartości rynkowej akcji) a ceną zakupu. Jeżeli akcje nabyto za darmo, cena zakupu wynosi zero. W efekcie, zakres opodatkowania na tym etapie pokrywa się w znacznej części z zakresem opodatkowania w momencie nabycia akcji (od ceny nabycia lub zera w przypadku nabycia za darmo do wartości rynkowej akcji z momentu ich nabycia).

Powyższe prowadzi do podwójnego opodatkowania w istocie tego samego dochodu i jest nieracjonalne. Sytuacja taka znajduje jednak oparcie wprost w przepisach ustawy o PIT. Ostatnio potwierdził to Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 13 kwietnia 2016 r. (II FSK 668/14).